Filosofisch Café

Dialoogkring Muiden organiseert donderdagavond 25 februari 2016 in de Bibliotheek Muiden een Filosofisch Café.

Programma: Donderdag 25 februari 2016, bibliotheek Muiden.

Vanaf 19.30 uur inloop, vrije toegang, muziek Remi Balvers.
Na een kleine inleiding op het gedachtegoed van Seneca en een korte (socratische) gespreksoefening
voeren we een gesprek over een ter plekke vastgesteld thema.

 

 

Reageren? Wilt u nadere informatie? Stuur een mail naar info@dialoogkringmuiden.nl

Op zoek naar de feiten

Op zoek naar de feiten
In een filosofisch gesprek over een thema , vrijheid, geluk enz. wordt altijd om een concreet voorbeeld gevraagd waarin dit thema speelde.

In het onderzoek van het thema is van belang dat iedereen zich kan verplaatsen in het voorbeeld. Wanneer iedereen de “film” van het voorbeeld zo concreet voor zich ziet is er een belangrijke stap in het onderzoek afgesloten, en zo kan het onderzoek de volgende fase ingaan.

In deze oefening gaan we op zoek naar de feiten in het voorbeeld. Iemand is de voorbeeldgever, er is een scheidsrechter en de overige deelnemers stellen de vragen. De scheidsrechter let erop dat er uitsluitend feitelijke vragen gesteld worden: wie, wat, waar, wanneer, enz.
Wat opviel dat er een zekere schroom was om door te vragen, wat is er precies aan de hand, het gevoel onbeleefd te zijn komt op. Ook blijkt dat er heel snel beelden in je hoofd ontstaan over het voorbeeld en het kost veel moeite om die beelden te corrigeren.

Plato

Plato

Geboren: 427 v. Chr. Athene Gestorven: 347 v. Chr. Athene

“Het begin van de wijsbegeerte is de verwondering.”

“De ziel van de mens is onsterfelijk en onvergankelijk.”

Plato is met Aristoteles de grootste filosoof van de Oudheid. Zijn dialogen, waarin Socrates een prominente rol speelt, behoren tot het hoogtepunt van de westerse filosofie.

Plato wordt geboren in een aristocratische familie tijdens de Gouden Eeuw van Athene. Hij is voorbestemd tot een politieke carrière, maar besluit onder invloed van Socrates zijn leven te wijden aan filosofie. Na de terechtstelling van Socrates richt Plato buiten de stad een filosofische school op, de Academie.

In de Phaedo beschrijft Plato voor het eerst zijn ‘ideeënleer’: in een metafysische, alleen voor het denken toegankelijke wereld, bestaan oervormen van de concrete, in de alledaagse werkelijkheid waar te nemen dingen. Dat verklaart waarom dingen herkenbaar zijn en blijven, maar tegelijkertijd toch voortdurend veranderen. Zo blijft een paard te herkennen als paard, ook als het slechts drie poten heeft, zwart of wit is, of gaandeweg ouder wordt – de essentie van het paard blijft bestaan.

Bovenaan deze ideeënwereld staan ‘het goede, ware en schone.’ Zij wakkeren het verlangen om goed te doen, de drang naar juiste kennis en de zoektocht naar schoonheid aan. De zetel van deze drang naar het hogere is de ziel, het onsterfelijke deel van de mens. Het lichaam is volgens Plato een kerker, waaruit de ziel bij de dood ontsnapt. Tijdens ons leven kunnen we al een voorschot nemen op onsterfelijkheid door filosofie te beoefenen. In de beroemde vergelijking van de grot vergelijkt Plato ons met gevangenen die met de rug naar het licht de schaduwen op de muur voor de echte werkelijkheid houden. Filosofen gaan op zoek naar de bron van het licht en proberen mensen te behoeden voor deze schijnkennis.

Ook Plato’s opvattingen over staatkunde vloeien voort uit deze ideeënleer. In de Politeia beschrijft hij de ideale staatsvorm: een maatschappij die geleid wordt door vorsten die kennis hebben van de ideeën zodat zij als rechtvaardige ‘filosoof-koningen’ regeren.
Plato onderscheidde zich van vroegere denkers door het schrijven van dialogen, waarin mensen met elkaar van gedachten wisselen naar aanleiding van een concrete situatie. Plato koos voor de dialoogvorm om de levendigheid van zijn werk te verhogen, maar ook om een echt filosofisch gesprek na te bootsen, waarin verschillende standpunten aan bod komen. Plato heeft vele werken geschreven. Erg bekend van Plato is de beeldspraak (allegorie) van de Grot, hieronder beschreven.

Allogorie van de grot

Men dient zich een grote grot voor te stellen, die met de buitenwereld verbonden is door een gang met een dusdanige lengte dat er geen daglicht in de grot valt. Er zit een rij gevangenen met hun rug naar de ingang, en ze kijken naar de achterwand van de grot. Hun ledematen en halzen zijn zo vastgeketend, dat ze hun hoofden niet kunnen bewegen en noch elkaar, noch zichzelf kunnen zien. Dit betekent dat ze alleen de wand voor zich kunnen waarnemen. Zo hebben ze hun hele leven gezeten en kennen niets anders.
Achter hen bevindt zich een vuur. Tussen hen en dat vuur staat een blokkade in de vorm van een muur, die zo hoog is als een mens. Aan de andere kant van die muur lopen mensen met allerlei dingen op hun hoofd, waaronder stenen en houten figuren van mensen en dieren, heen en weer. De schaduwen van de dingen vallen door het vuur op de wand waar de gevangenen tegenaan kijken, die ook de stemmen weerkaatst van hen die de dingen sjouwen. Plato betoogt nu dat het enige dat de gevangenen in hun leven waarnemen schaduwen en echo’s betreffen. Ze zullen denken dat deze de realiteit vormen, en hun gesprekken zouden over de waarneming van deze realiteit gaan.
Als een gevangene zijn ketenen zou kunnen afschudden, zou hij door de levenslange ketening in het halfduister zo verkrampt zijn, dat het alleen al pijnlijk voor hem zou zijn om zich om te draaien, bovendien zou het vuur hem verblinden. Hij zou volkomen in de war raken en zich weer willen omkeren naar de wand met schaduwen, naar de realiteit die hij begrijpt. Als hij uit de grot naar het felle zonlicht zou worden geleid, zou hij pas na lange tijd iets kunnen zien en dat begrijpen. Als hij eenmaal gewend zou zijn aan de bovenwereld en daarna terugkeerde in de grot, zou de duisternis hem weer tijdelijk verblinden. Zijn ervaringen zouden onbegrijpelijk zijn voor de andere gevangenen, omdat hun taal alleen naar schaduwen en echo’s verwijst.
Uitleg
De tocht uit de grot (de waarneembare werkelijkheid) naar buiten (de werkelijkheid van de Ideeën), symboliseert het opvoedings- en onderwijsproces dat de filosoof-regeerder moet volgen, wil hij aan het hoofd kunnen staan van Plato’s ideale staat. Plato is vrij elitair en heeft met deze opvoeding dus alleen filosofen voor ogen, die pas na jaren intellectuele en morele opvoeding de leiding van de staat op zich kunnen nemen.
Het geschetste beeld van de allegorie kan worden toegepast op Plato’s kennisleer. De wereld der mensen binnen ruimte en tijd dient te worden gelijkgesteld aan het leven in de grot. Het licht van het vuur dat de schaduwen veroorzaakt en de echo’s van de stemmen van de mensen aan de andere kant van de muur kunnen worden gezien als de tijdelijke varianten van de entiteiten, de blauwdrukken. De pijn en moeite die de gevangene moet doen om zich te bevrijden van zijn ketenen staat voor het langdurig nadenken over het Goede, waarbij veel discipline komt kijken aangezien de verleiding moet worden weerstaan zich over te geven aan de aardse lusten. Het uit de grot ontsnappen en in het felle zonlicht terechtkomen staan dan gelijk aan de opstijging van de ziel naar de wereld der abstracties, de echt kenbare wereld die we aanschouwen met onze geest. De zon die de aarde helder verlicht komt overeen met onze geest waarmee we de ware inzichten kunnen ‘aanschouwen’. Het weer teruggaan in de grot leidt ertoe dat die ‘verlichte’ weer moet wennen aan het halfduister. Het communiceren met de medegevangenen is nu in feite niet meer hetzelfde aangezien hun kennis over de werkelijkheid nu verschillend is. Hiermee wilde Plato laten zien dat een mens die in de hogere regionen is gekomen, moeite heeft of zelfs weigert zich in te laten met ‘menselijke’ aangelegenheden. Hun ziel snakt ernaar steeds daarboven te vertoeven.

Filosofisch Café

Dialoogkring Muiden organiseert woensdagavond 27 januari 2016 in de Bibliotheek Muiden een Filosofisch Café.

Programma: Woensdag 27 januari 2016, bibliotheek Muiden.

Vanaf 19.30 uur inloop, vrije toegang, muziek Remi Balvers.
Na een kleine inleiding op het gedachtegoed van Plato en een korte (socratische) gespreksoefening
voeren we een gesprek over een ter plekke vastgesteld thema.

Geluk

Geluk
In een gesprek over “geluk” kwamen uit de gegeven voorbeelden twee geluksgevoelens naar voren. Het ene was het geluksgevoel dat je overkomt na een ervaring in de natuur of in je relatie en het andere was het geluksgevoel na een moeilijke beslissing: het stuur over te nemen en links te rijden in Engeland, toch het lastige boek uit te lezen, de keuze maken in een behandelgesprek.

Dat geluksgevoel kan samenhangen met een beslissing, een overwinning op jezelf, was een verrassende uitkomst van het gesprek.

Filosofisch Café

Dialoogkring Muiden organiseert donderdag 10 december 2015 in de Bibliotheek Muiden een Filosofisch Café.

Programma: donderdag 10 december, bibliotheek Muiden.

Vanaf 19.30 uur inloop, start 20.00 uur, vrije toegang, muziek Remi Balvers.
Inleiding op de dialoog; wat is een dialoog? Wat is een Socratisch Gesprek?

Thema is geluk. Zie bijgevoegd interview. Graag deze beluisteren en denk alvast na over een thema/ vraag met betrekking tot geluk. We gaan d.m.v. een Socratisch Gesprek dan het ter plekke gekozen thema/ vraag nader onderzoeken met elkaar.

Het interview: http://www.npo.nl/nieuwsshow/19-09-2015/RBX_TROS_706038/RBX_AT_2033842

Rond 22.00 uur: afsluiting en napraten onder genot van hapje en drankje.

 

Op zoek naar het juiste midden

Op zoek naar het juiste midden
Naar aanleiding van Aristoteles werd als dialoogvorm een emotieoefening gekozen. Voor je liggen drie briefjes. Je denkt terug aan een situatie waarin je een emotie had, je was bijvoorbeeld woedend. Op het linker briefje schrijf je op wat je gedaan zou hebben wanneer je je totaal zou leiden door de emotie, op het rechter briefje wat wanneer je de emotie geheel negeert en op het middelste briefje wat je gedaan zou hebben wanneer je de juiste houding had, niet teveel en niet te weinig emotie. Vergelijk de drie briefjes met wat je feitelijk gedaan hebt.

De keuze voor het onderzoek naar juiste midden viel op het voorbeeld van een deelnemer waarin deze woedend was weggelopen uit een bestuursvergadering. Wat opviel was de verschuiving in het gesprek. In eerste instantie leek het woedend weggelopen niet de juiste actie te zijn. Een aantal vond dat op die manier de relatie met de andere bestuursleden verstoord werd en het werd toch van belang geacht deze relatie goed te houden. Nadat er meer feiten over het voorbeeld boven water kwamen werd er anders gekeken naar het woedend weglopen. Er was begrip en er werd geopperd dat voor het weglopen moed nodig was, dat doe je niet zomaar. Misschien was het woedend weglopen wel het juiste midden.

Aristoteles

Aristoteles

Geboren: 384 v. Chr. Stagira, Griekenland / Overleden: 322 v. Chr. Chalkis, Griekenland

“De mens is een met rede en spraak begiftigd dier.”
“Richt de juiste emotie op de juiste persoon, op de juiste plaats, op het juiste moment en in de juiste mate.”

Aristoteles was een zoon van de befaamde arts Nicomachus, lijfarts van koning Amyntas de Derde van Macedonië (de grootvader van Alexander de Grote). Aristoteles is vroeg wees geworden. Hij werd opgevoed door zijn oom Proxenus. Op zijn zeventiende vertrok hij naar Athene en werd als leerling opgenomen in Plato’s academie, die Aristoteles pas twintig jaar later, na Plato’s dood in 347 v. Chr., weer verliet. Rond 342 v. Chr. Werd Aristoteles door de koning van Mecedonië ontboden om als privéleraar de opvoeding te verzorgen van diens dertienjarige zoon Alexander (de latere “Alexander de Grote”).
Na terug gekeerd te zijn in Athene (335 v. Chr.) was hij werkzaam als docent toen hij na het plotselinge overlijden van Alexander de Grote (323 v. Chr.) werd aangeklaagd wegens goddeloosheid en samenzwering. Anders dan Socrates verliet Aristoteles Athene met als reden “dat hij de Atheners een tweede vergrijp tegen de filosofie wilde besparen”, verwijzend naar Socrates. Hij week uit naar Chalkis, het landgoed van zijn moeder. Daar stierf hij een jaar later aan de gevolgen van een maagkwaal op 61 jarige leeftijd.
Aristoteles is, samen met zijn leraar Plato, de belangrijkste filosoof uit de Oudheid. Zijn werk gaat over wiskunde, biologie, kunst, ethiek, logica en politiek. De Ethica van Aristoteles is een van de mijlpalen van de filosofie.

Aristoteles maakt onderscheid tussen theoretische (fysica, ontologie, logica) en praktische filosofie (ethica, politiek, poëtica). De hoogste, ‘eerste’, wetenschap zou zich niet met specifieke delen van de werkelijkheid bezighouden, maar met het gehele zijn (ontologie). Toen men Aristoteles’ werken ordende, plaatste men zijn geschriften over deze eerste wetenschap achter zijn werken over fysica. Zo kreeg de eerste wetenschap de naam ’ta meta ta fusika’ (dat wat na de fysica, de natuur komt), oftewel metafysica.

Een van Aristoteles’ belangrijkste metafysische inzichten is dat alles in de natuur door iets anders wordt bewogen of in gang gezet. Iemand of iets, stelt Aristoteles, moet de oorsprong zijn van dat proces. Deze instantie noemt hij ‘de onbewogen beweger’ die het universum in beweging houdt zonder zelf door iets anders te worden bewogen.

Aristoteles staat ook aan de basis van de logica, in het bijzonder van de vorm van redeneren die de naam ‘syllogistiek’ heeft meegekregen. Een syllogisme bestaat uit twee ‘premissen’ (of aannames) en een conclusie. Premisse 1 is bijvoorbeeld ‘Alle mensen zijn sterfelijk’; premisse 2 luidt ‘Socrates is een mens’. De conclusie is dan: ‘Socrates is sterfelijk.’

Aristoteles is de eerste filosoof die de natuur op wetenschappelijke wijze onderzoekt door dieren en planten te bestuderen. Daarbij komt hij tot de conclusie dat alles in de natuur ‘potentie’ heeft. Een zaadje van een beuk heeft bijvoorbeeld de potentie om uit te groeien tot een boom. Hetzelfde geldt voor een baby. Hoewel een pasgeborene in veel opzichten nog nauwelijks op een mens lijkt, heeft het alle typisch menselijke eigenschappen en vormen latent in zich. Daarom kunnen we een baby mens noemen.

Hoe de mens zich dient te gedragen, is het onderwerp van de Ethica Nicomacheia, dat eeuwenlang het standaardwerk in de ethiek zou blijven en in onze dagen een heropleving beleeft. Aristoteles beweert hierin dat mensen tussen twee uitersten het juiste midden dienen te houden. Die ethiek wordt meestal aangeduid als een deugdethiek: Aristoteles propageert het aanleren van deugden, van karaktereigenschappen/ houdingen die de mens in staat stellen om zijn taken optimaal te vervullen.
Bij mensen is het streefvermogen nogal ongeordend, vaak eten ze te veel, soms te weinig. Ze willen buitensporige rijkdom verzamelen of juist al hun geld over de balk smijten. Ook in hun sociale leven zijn mensen ongeordend; wanneer ze beledigd worden, kunnen ze in hun woede overdreven reageren dan wel angstig in hun schulp kruipen.
Tegen dit alles brengt Aristoteles de deugden in de aanslag. Wanneer de strevingen van mensen hem, zoals blijkt uit de gegeven voorbeelden, in de richting sturen van een teveel of een te weinig, dan ligt het voor de hand dat de deugden hem juist sturen naar het midden. Zo heeft Aristoteles het over moed in onderscheid tot roekeloosheid en lafheid; over matigheid (tussen losbandigheid en ongevoeligheid); over vrijgevigheid (tussen verkwisting en gierigheid); over gepaste woede (tussen lichtgeraaktheid en gelatenheid); over vriendelijkheid (tussen vleierij en chagrijnigheid); over waarachtigheid (tussen opschepperij en geveinsde onwetendheid); over gevatheid (tussen aanstellerij en lompheid).
Dat Aristoteles de deugden een midden noemt tussen allerlei uitersten, duidt er allerminst op dat hij pleit voor een middelmatig leven dat zich tevreden stelt met het weinige dat mensen krijgen toebedeeld. We moeten integendeel streven naar de best mogelijke prestaties bij de taken die ons toevallen. Het te veel en te weinig duidt op zaken die ons ervan weerhouden om het beste uit onszelf te halen.
Wanneer halen we nu het beste uit onszelf? Aristoteles laat dat een beetje in het vage, maar we kunnen het opmaken uit de deugd die hij als de kroon beschouwt van alle andere deugden: de megalopsychia, ofwel de grootmoedigheid of de grootsheid (ook wel morele verstandigheid, Phronèsis).

Filosofisch Cafe

Dialoogkring Muiden organiseert donderdagavond 26 november 2015 in de Bibliotheek Muiden een Filosofisch Café.

Programma: Donderdag 26 november, bibliotheek Muiden.

Vanaf 19.30 uur inloop, vrije toegang, muziek Remi Balvers.
Na een inleiding op het gedachtegoed van Aristoteles voeren we een gesprek over een ter plekke vastgesteld thema.
Napraten met drankje/ hapje.

Reageren? Wilt u nadere informatie? Stuur een mail naar info@dialoogkringmuiden.nl

Thuis

Als gespreksthema werd gekozen: Wat is thuis?

Vele vragen en beweringen kwamen op:
Waar je thuis bent is het veilig zonder gevaar. Waar je jezelf kunt zijn, je bent geaccepteerd, je mag er zijn, met vrienden en bekenden om je heen.

Waar je thuis bent heb je niets nodig. Waar je thuis bent voel je je vrij. Je bent vertrouwd met alles om je heen.

Is de plek van belang? Of kun je overal thuis zijn? Waar je thuis bent is vergankelijk.

Bepaalt de ander of een groep of je thuis bent? Waar je thuis bent is er verbinding met de anderen, je kent de regels.

Kun jezelf je thuis maken? Je organiseert je thuis, je levert je bijdrage, je hebt zorg om de omgeving. Maak je thuis voor elkaar? Is het een keuze om thuis te zijn?

Uiteindelijk kwamen we tot de conclusie dat we niet weten wat thuis is.

Socrates

Socrates

Geboren: 469 v. Chr. Athene / Overleden: 399 v. Chr. Athene

“Het is onmogelijk om het goede niet te doen als je het eenmaal kent.”

“Het enige wat ik weet is dat ik niets weet.”

Socrates is geboren in Athene. Zijn vader was beeldhouwer en zijn moeder vroedvrouw.
Socrates is de eerste echte filosoof van de Griekse Oudheid. Voor hem onderzochten natuurfilosofen de aard van de werkelijkheid, maar zij richten zich in hun onderzoek op de fysieke wereld. In tegenstelling tot de natuurfilosofen gaat het Socrates om kennis over het denken, vooral op het gebied van de ethiek. Deze kennis zocht hij in de redelijke dialoog. Daarbij zocht hij samen met zijn gesprekspartner naar kennis, door ideeën van alle kanten te testen door middel van vraag en antwoord. Dit deed Socrates op straat, met mensen die hij ontmoette of die hem opzochten. De doortastende en soms opdringerige manier waarop hij dit deed viel echter niet bij elke Athener even goed, Socrates stond ook wel bekend als ‘de horzel’.

Deze methode wordt nu de Socratische methode genoemd. Deze methode bestaat uit twee onderdelen. Als eerste liet Socrates zijn gesprekspartner omschrijven wat bijvoorbeeld ‘moed’ is. Zodra zijn gesprekspartner een definitie had gegeven bekritiseerde Socrates deze definitie door bijvoorbeeld te laten zien dat tegengesteld gedrag ook als ‘moed’ kan worden bestempeld. Uiteindelijk komt zijn gesprekspartner dan in een patstelling. Er rest dan niets anders dan toe te geven dat hij slechts denkt iets te weten, maar dat hij deze opvattingen eigenlijk niet kan onderbouwen. Het idee van deze dialogen is niet om te laten zien dat iemand geen kennis had, maar we vaak aan veronderstellingen vasthouden. Ze moest leiden tot een filosofische levenshouding waarbij men zich niet langer tevreden stelt met snelle uitspraken, maar waarbij zaken worden doordacht en op de proef worden gesteld. Deze Socratische methode is ook nu nog populair, de vorm van het socratisch gesprek wordt regelmatig gebruikt bij filosofische lezingen en er zijn zelfs officiële opleidingen tot Socratisch gespreksleider.

Omdat er geen overlevering is van door Socrates geschreven stukken, is hetgeen wat wij over Socrates weten gebaseerd op werken van anderen, met name zijn leerlingen Plato en Xenophon.

Enkele bekende werken waarin Aristoteles terugkomt zijn de De Apologie en de Phaedo, deze gaan over de dood van Socrates en zijn iconisch geworden voor de westerse wijsbegeerte. De Atheense rechtbank veroordeelde Socrates wegens ‘het bederven van de jeugd’, maar dat hij een ‘horzel’ werd gevonden kan wel eens een grote rol hebben gespeeld. Socrates weigerde in ballingschap te gaan en accepteerde de gifbeker. Zijn laatste woorden “Crito, we zijn een haan verschuldigd aan Asklepios; betaal hem, vergeet het niet” zijn beroemd geworden, mede dankzij de vele verschillende interpretaties van deze woorden.

Opmerkelijk

Omdat Socrates met zijn vragen kwaad bloed zette, werd hij, officieel ‘ wegens het verpesten van de jeugd en het ontkennen van het bestaan van de goden’ tot het drinken van de gifbeker veroordeeld. De mogelijkheid Athene te ontvluchten greep hij niet aan. Hij onderging zijn veroordeling in alle kalmte. Voordat hij het dodelijke drankje aan de mond zette, offerde hij de eerste slok aan de goden, zoals gebruikelijk was als men ging drinken.

Hoofdwerken
Socrates heeft zelf geen werken geschreven, maar is door Plato opgevoerd in veel van zijn dialogen.
De filosoof Nietzsche noemt Socrates een genie van het hart. Socrates raakt mensen in het hart, in wat hen het meest lief is. Hij prikkelt mensen het eigen leven kritisch te onderzoeken en daardoor het meer eigenheid te geven.
Echte kennis komt uit de eigen ervaring, het handelen en niet uit boeken of overnemen van anderen. Het is vaak weer een terugdenken naar juist de ervaring die ten grondslag ligt aan een opvatting om erachter te komen hoe deze is ontstaan, vandaan komt.

Filosofen

Filosofisch Café

Dialoogkring Muiden organiseert woensdagavond 28 oktober 2015 in de Bibliotheek Muiden een Filosofisch Café.

Programma: Woensdag 28 oktober, bibliotheek Muiden.

Vanaf 19.30 uur inloop, vrije toegang, muziek Remi Balvers.
Na een inleiding op het gedachtegoed van Socrates voeren we een gesprek over een ter plekke vastgesteld thema.

De eerste avond in september ging over de opzet van het Filosofisch Café.
Uitkomsten van deze bijeenkomst waren o.a.: Het thema van de avond en de dialoogvorm: socratisch gesprek etc. worden ter plekke vastgesteld.
Ook een inleiding op het gedachtegoed van een filosoof of het kritisch bespreken van een artikel kunnen een onderdeel van de avond zijn.

Reageren? Wilt u nadere informatie? Stuur een mail naar info@dialoogkringmuiden.nl

Dialoogvormen

Dialoogvormen
In het filosofisch café kun je kiezen uit verschillende dialoogvormen:
1. Filosofisch café: vrije vorm van dialoog over een thema met elementen uit het socratisch gesprek.
2. Dilemma methode: een dialoog over wat te doen bij een dilemma. Wat je ook doet er is schade.
3. Emotieoefening: dialoog over wat de juiste houding tegenover een emotie is, op zoek naar het juiste midden.
4. Socratisch gesprek: een strakke vorm van dialoog volgens een stappenplan waarin een persoonlijke ervaring en een bijbehorende uitgangsvraag belangrijke elementen zijn.
De dialoogvormen werden kort geïllustreerd aan de hand van een paar voorbeelden ingebracht door de gespreksdeelnemers.

In een voorbeeld dilemma methode werd onderzocht: moet ik reageren op een mail met een verzoek om hulp van een buurtgenoot of moet ik het overlaten aan de professionele zorg.

In een voorbeeld emotieoefening werd een thuis ontstane woede tegenover de disgenoten onderzocht. Wat was hier de juiste houding?

In een voorbeeld socratisch gesprek over vrijheid en de grenzen daarvan kozen we als voorbeeld een conflict met de buren en kwamen uiteindelijk tot de conclusie dat persoonlijke vrijheid eindigt daar waar het de vrijheid van de ander beperkt.

Filosofisch Café

Dialoogkring Muiden organiseert elke maand tussen september en mei een filosofisch café. In een filosofisch café wordt gereflecteerd op allerlei thema’s, filosofische thema’s, actualiteiten en maatschappelijke onderwerpen die de deelnemers aan het hart gaan. De eerste avond is donderavond 24 september in de bibliotheek van Muiden. Inloop vanaf 19.30. Het thema van deze avond is het filosofisch café zelf. Deelnemers worden uitgenodigd onder het genot van een hapje, drankje en muziek te komen brainstormen over de opzet van het café. Welke thema’s spreken de deelnemers aan, welke manier van bespreken is gewenst, en wanneer, welk dagdeel in de week?

Reageren? Wilt u nadere informatie? Stuur een mail naar info@dialoogkringmuiden.nl

Dialoogkring Muiden

Dialoogkring Muiden organiseert Donderdag 28 mei in de Bibliotheek van  Muiden een Filosofisch Café.

Thema (Ab)normaal “Wat vinden we abnormaal en wat normaal? Wie beslist over normaal en abnormaal?”

‘Wij vinden een kind van 10 met een depressie abnormaal, maar een vrouw met baard tijdens het Europees songfestival normaal. Wie beslist over normaal en abnormaal?’ Hoogleraar psychiatrie en filosoof Damiaan Denys.

Wij nodigen u uit om in ons Filosofisch Café samen met anderen het thema te onderzoeken. Een levendig en direct gesprek. Voor iedereen!

  • Donderdag 28 mei, Bibliotheek Muiden, vrij entree.
  • Vanaf 19.30 uur inloop, muziek Remi Balvers.
  • Opening 19.45 uur, start om 20.00 uur.
  • In de pauze muziek Remi Balvers.
  • Om 22.00 uur afsluiting en borrel (na afsluiting in Café De Mol).

Vaste gespreksleiders van de Dialoogkring Muiden zijn Rick den Hollander en Jos ten Hacken (opgeleid door het ISVW tot gespreksleiders moreel beraad).

Voor nadere informatie: mail naar info@dialoogkringmuiden.nl

(On)gelijkheid

Het gesprek over (on)gelijkheid was een mooie zoektocht. Eerst werden pogingen gedaan om een uitgangsvraag te formuleren: Wat maakt het dat je last hebt van verschillen? Is ongelijkheid een taboe? Wat maakt dat je angst hebt voor verschillen? Waarom moet je integreren?

Daarna werd onderzocht wat we eigenlijk verstaan onder (on)gelijkheid? Bij “gelijkheid” werd genoemd: ons menswaardig bestaan, onze rechten en plichten. Bij “ongelijk”: we zijn ongelijk geboren, economisch ongelijk, we ervaren verschil in waardering, we zijn subjectief.

Vervolgens kwamen allerlei vragen en beweringen naar boven:
Ongelijkheid is leuk in de privésfeer. Ongelijke behandeling in het publieke domein is niet leuk. Klopt dit laatste wel? Gezien de verschillen tussen mensen lijkt gelijke behandeling in het publieke domein niet leuk. Gaat het niet veeleer om rechtvaardigheid? De vrees voor racisme heeft veel meer met een gevoel van onrechtvaardigheid te maken. Integreren hoeft niet, leren van anderen daar gaat het om. Streef je ook niet naar ongelijkheid, wil je niet het unieke van jezelf kunnen behouden, vasthouden aan je dromen?

Uiteindelijk was er consensus over de waardering van ongelijkheid: Gelijke kansen voor ongelijkheid.

Dialoogkring Muiden

Dialoogkring Muiden organiseert Donderdag 23 april in de Bibliotheek van  Muiden een Filosofisch Café.

Thema Ongelijkheid “Waarom laten we ons gek maken door onderlinge verschillen”

Tijdens de Maand van de Filosofie (april 2015) staat dit thema centraal in lezingen en gesprekken in heel Nederland. Wij nodigen u uit om in ons Filosofisch Café samen met anderen het thema te onderzoeken. Een levendig en direct gesprek. Voor iedereen!

  • Donderdag 23 april, Bibliotheek Muiden, vrij entree.
  • Vanaf 19.30 uur inloop, muziek Remi Balvers.
  • Opening 19.45 uur, start om 20.00 uur.
  • In de pauze muziek Remi Balvers.
  • Om 22.00 uur afsluiting en borrel (na afsluiting in Café De Mol).

Vaste gespreksleiders van de Dialoogkring Muiden zijn Rick den Hollander en Jos ten Hacken (opgeleid door het ISVW tot gespreksleiders moreel beraad.)

Voor nadere informatie: mail naar info@dialoogkringmuiden.nl

Dialoogkring Muiden

Dialoogkring Muiden organiseert Donderdagavond 26 maart in de Bibliotheek Muiden een Socratisch gesprek.

Thema: Digitalisering, vloek of zegen? “Wat laat je van jezelf zien en wat niet”?

“Eens zullen we terugverlangen naar het tijdperk van de tv, toen we nog konden vluchten in stompzinnige passiviteit, zonder de totale betrokkenheid te moeten vrezen die de nieuwe virtuele media van ons eisen. Robert Jacobsen” uit Hans Schnitzler, Het Digitale Proletariaat.

 

Samen met anderen wordt u uitgedaagd de eigen opvattingen te onderzoeken aan de hand van eigen ervaringen en komt u tot nieuwe inzichten. Een levendig en direct gesprek.

Programma, donderdag 26 maart, bibliotheek Muiden:

  • Vanaf 19.00 uur inloop, muziek Remi Balvers.
  • Opening 19.15 uur, start om 19.30 uur.
  • In de pauze muziek Remi Balvers.
  • Om 22.00 uur afsluiting en borrel (na afsluiting in Café De Mol).

Vaste gespreksleiders van de Dialoogkring Muiden zijn Rick den Hollander en Jos ten Hacken (opgeleid door het ISVW tot gespreksleiders moreel beraad).

 

Leermoment voor de gespreksleider

Een socratisch gesprek over een thema bestaat grofweg uit de volgende stappen: introductie op het thema, deelnemers brengen voorbeelden in waarin het thema speelt, keuze van het voorbeeld, verheldering van het voorbeeld door de voorbeeldgever, formuleren van de uitgangsvraag, verplaatsen van de overige deelnemers in het voorbeeld, onderzoek naar de verschillende invalshoeken…, afsluiting.
Het thema was “Voornemen”. De keuze viel op het voornemen van een van de deelnemers na een switch in zijn carrière. Na een uitgebreide uitwerking van het voorbeeld bleek het voor een andere deelnemer moeilijk zich in het voorbeeld te kunnen verplaatsen omdat hij geen vergelijkbare ervaring, een carrièreswitch, had gehad.
Een tip voor de gespreksleider: In de stap “keuze van het voorbeeld”, verifieer daar bij iedereen of ze zich kunnen verplaatsen in het voorbeeld, beter gezegd of ze zich kunnen inleven in het voorbeeld op basis van een eigen vergelijkbare ervaring.
Zie ook Dries Boele, Bij wijze van gespreksleiding, in Het socratisch gesprek, Damon.

Dialoogkring Muiden

Op donderdag 26 februari 2015 vindt in de Bibliotheek van Muiden om 19.00 uur de start van Dialoogkring Muiden plaats.

De Dialoogkring zal de komende maanden, één keer per maand, een aantal zgn. Socratische gesprekken organiseren. Dit zal op de laatste donderdagavond van de maand zijn, vanaf 19.00 uur.

——————————

Tegenwoordig lijkt iedereen een mening te hebben over alles. Een standpunt wordt al snel gegeven. Maar wat is deze nu echt waard? Hoe kom ik eraan? Wat weet ik eigenlijk?

Dialoogkring Muiden is een plek voor een goed gesprek. Voor een zinvol gesprek over wat van belang is en betekenis heeft in je leven. Voor een eenvoudig gesprek, dat toch diepgaand is. Dit doen we op een vragende en onderzoekende manier met respect voor elkaar. Onder leiding van enthousiaste gespreksleiders wordt door de aanwezigen een gesprek gevoerd over een van te voren vastgesteld thema of over een onderwerp wat ter plekke gekozen wordt door de deelnemers. Mogelijke thema’s zijn bijvoorbeeld vrijheid, tolerantie, respect, schuld, vriendschap, loslaten, gelijkheid, avontuur.

Doel van het gesprek is voor jezelf en voor elkaar, op zoek te gaan naar de dieperliggende overtuigingen en onderliggende principes die we hebben en wat we eigenlijk onder goed, deugdelijk handelen verstaan. Altijd wordt gesproken vanuit onze persoonlijke ervaringen met het thema. Meestal staat één persoonlijke ervaring centraal.

Het gesprek is geen debat of discussie. We onderzoeken samen het thema, waarbij we verschillende deugden in acht nemen; luister naar wat de ander te zeggen heeft, wacht met je oordeel geven en probeer de ander te begrijpen door vragen te stellen. Zeg wat je werkelijk vindt, denkt of weet vanuit je eigen ervaring. Dit door middel van een gezamenlijke dialoog.

Een Socratisch Gesprek gaat naar het voorbeeld van Socrates (469 – 399 v.Chr.), de Griekse wijsgeer, die in de straten van Athene met allerlei mensen het gesprek aanknoopte en hen ondervroeg over allerlei onderwerpen. Volgens Socrates zit de waarheid al in de mens, alleen moet deze als het ware “eruit” gemasseerd worden. In die zin was hij een “vroedvrouw”, naar het beroep van zijn moeder.

———————————-

Hiermee is Dialoogkring Muiden een plek om op adem te komen en tot rust. Een plek om andere mensen te ontmoeten. Om inzicht te krijgen in en begrip te krijgen voor jezelf en de anderen.

Iedereen is welkom. Er is geen speciale vooropleiding vereist en leeftijd doet niet ter zake.

Programma start Dialoogkring Muiden, 26 februari, Bibliotheek Muiden

19.00 uur  Inloop met muziek van Remi Balvers

19.15        Welkomstwoord en inleiding op het thema Voornemen

19.30        Dialoog (in subgroepen)

20.45        Pauze met muziek van Remi Balvers

21.00        Vervolg dialoog (in subgroepen)

22.00        Afsluiting en borrel (na afsluiting voortzetting in Café Taveerne De Mol)

——————————

VOORNEMEN

Het jaar starten we met goede voornemens. Deze blijken moeilijk vol te houden, zo blijkt uit onderzoek van nu.nl. We gaan er ook luchtig mee om, zo blijkt uit hetzelfde onderzoek.

Waarom houden we ze niet vol? Hebben we spijt als we ze niet volhouden? En waarom beginnen we er dan aan? En als we ze wel volhouden waar ligt dat aan?

”’Ik ga er van af, het moet, ik zweer het. Gij die was en is en zijn zal, ik houd op met drinken, ik zweer het voor Uw aangezicht. Maar wanneer precies, weet ik nog niet.’ Ik moest vechten – met God en mensen zou ik worstelen, en ik zou overwinnen, zag ik nu.” Gerard Reve, Nader tot U.

Deze avond doen we gezamenlijk een onderzoek naar de zin en onzin van goede voornemens.

——————————

 

Wilt u nadere informatie over de Dialoogkring Muiden: Geef een reactie.